အာဆီယံေဒသႀကီးကို အခုလက္ရွိ ႀကဳံေတြ႕ ေနရတဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရး ျပႆနာေတြ
ၾကားကေန ႐ုန္းကန္ရင္ဆုိင္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢပုံစံ ကုန္သြယ္ေရး
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႕ႀကီး တခုအျဖစ္ ထူေထာင္မယ္လို႔ ၁၄ ႀကိမ္ေျမာက္
အာဆီယံ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾက
ပါတယ္။
ေဒသတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ဘုံအဖြဲ႕အစည္းႀကီး
တခု ထူေထာင္ေရးမွာေတာင္ အႏုိင္ႏုိင္ ျဖစ္ေနရတဲ့ အာဆီယံအဖြဲ႕ ႀကီး
အေနနဲ႔ အခုလို ႀကီးမားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ႀကီးတခု အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး
ျဖစ္ႏုိင္ပါ့ မလားဆုိတာ ဗြီအိုေအျမန္မာပုိင္း ဌာနမႉး ဦးသန္းလြင္ထြန္းကသုံးသပ္
တင္ျပထားပါတယ္။
အာဆီယံအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြအတိုင္း ဒီႏွစ္မကုန္မီ အၿပီး
သတ္ရမယ့္ ကိစၥတခု ကေတာ့ အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြအားလုံး သေဘာ
တူညီထားၿပီးျဖစ္တဲ့ အာဆီယံ လူ႔အခြင့္ အေရး ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္အရ
အာဆီယံ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ အဖြဲ႕ႀကီးတရပ္ကုိ
အခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ဖြဲ႕စည္းေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသတြင္း
လူ႔အခြင့္အေရး စံႏႈန္းေတြအတုိင္း အဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြအားလုံး လုိက္နာ
ေစဖုိ႔ ႀကီးၾကပ္ ေပးရမယ့္ ဒီအဖြဲ႕ႀကီးဟာ တကယ္တမ္း ၾသဇာအာဏာ
ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ႀကီးတခု ျဖစ္လာဖို႔ ေတာ့ မလြယ္လွပါဘူး။
အခု အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ကာလအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္
ရွားမႈ လူထု လူတန္းစား အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အစုိးရအဖြဲ႕မ်ားၾကား
ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံေတြက လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ
ေတြနဲ႔ တခန္းထဲအတူထုိင္ၿပီး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ ျမန္မာနဲ႔ ကေမၻာဒီးယားအစိုးရ
ကုိယ္စားလွယ္ေတြက ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့လုပ္ရပ္ကို အာဆီယံအဖြဲ႕ႀကီးက
အေလွ်ာ့ေပးခဲ့ရတာကိုၾကည့္ရင္ ဒီအခ်က္ဟာ သိသာပါတယ္။
ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ ေဒၚခင္ဥမၼာပါရင္ အစည္းအေ၀းမတက္
ဘူးလို႔ ျမန္မာ စစ္အစိုးရကိုယ္စားလွယ္က ျငင္းဆိုခဲ့တာပါ။ ေအာ့လ္တ္
အာဆီယံ (Alt ASEAN) ေခၚ လူထုအာဆီယံအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ေခါင္းေဆာင္
ဒက္ဘီ စေတာ့ဟာ့ဒ္ (Debbie Stothard) ကေတာ့ …
“ကိုယ့္ႏုိင္ငံက လူထုလူတန္းစား အဖြဲ႕အစည္း၀င္ေတြနဲ႔ ျပင္ပမွာေတာင္
တခန္းတည္း အတူတူ ေဆြးေႏြးပြဲ မထုိင္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ဒီလိုအစုိးရေတြ
အေနနဲ႔ ျပည္တြင္းမွာ ျပည္သူ ေတြကို ဘယ္လိုဘယ္ပုံ ဆက္ဆံေနမယ္
ဆုိတာ သိပ္ၿပီး သိသာလြန္းပါတယ္။” လို႔ ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲရဲ႕အိမ္ရွင္ ထုိင္းႏုိင္ငံ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အဘီဆစ္
(Abhisit Vejjajiva) ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္
ႏုိင္ငံတကာက အခုလို ၀ုိင္းၿပီးေ၀ဖန္ခံေနရတဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရကုိ
အာဆီယံႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ၀ုိင္းၿပီး ေဖ်ာင္းဖ်မႈေတြရွိခဲ့ေၾကာင္း
အခုလိုေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာစစ္အစုိးရအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ႀကီးနဲ႔ ဆက္လက္ပူးေပါင္းေဆာင္
ရြက္သြားဖို႔ လိုအပ္ၿပီး စီစဥ္ထားတဲ့ လမ္းၫႊန္ေျမပုံအတုိင္း ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔
ဆုိရာမွာလည္း အဲဒီ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ သက္ဆုိင္သူေတြအားလုံး ပါႏုိင္သမွ်
ပါ၀င္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ သြားဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္လို႔ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္
ေတြက တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ေပးဖို႔၊ လာမယ့္
ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြ အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ရဖို႔ စတာေတြကိုလည္း
တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။”
ထုိင္း၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က အခုလိုဆိုေပမယ့္လည္း ျမန္မာစစ္အစုိးရဘက္ကေတာ့
တုံ႔ျပန္သံ တစုံတရာ မၾကားခဲ့ရပါဘူး။ အလားတူပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္
ျခမ္းက ထြက္ေျပး လာတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ေလွစီးေျပးဒုကၡသည္ေတြ အေရးမွာလည္း
ဒီလူေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဘဂၤါလီအႏြယ္၀င္ေတြျဖစ္
ေၾကာင္း သက္ေသျပႏုိင္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပန္လက္ခံမယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး
၀န္ႀကီး ဦးဉာဏ္၀င္းရဲ႕ ေျပာၾကား သံကုိပဲ ၾကားခဲ့ရၿပီး ထုိင္း၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အဘီဆစ္
ကေတာ့ ဒီကိစၥကို ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ အေရးကိစၥလို႔ေတာင္ တုိက္႐ုိက္ၫႊန္းဆုိခဲ့ျခင္း
မရွိဘဲ အိႏၵိယသမုဒၵရာ၀န္းက်င္ ႏုိင္ငံေတြအၾကား ႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ တရားမ၀င္
ႏုိင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္သူမ်ား အေရးအျဖစ္ ဘာလီကၽြန္းေဆြးေႏြးပြဲမွာ
ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိပါတယ္လို႔ပဲ လမ္းလႊဲသြားခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
အာဆီယံအဖြဲ႕ႀကီးဟာ ဘယ္လိုအေၾကာင္းကိစၥေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဖြဲ႕၀င္ေတြ
အားလုံး တေယာက္မက်န္ သေဘာတူမွ ဆုံးျဖတ္လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆုိတဲ့
အေျခခံမူ၀ါဒနဲ႔အတူ အဖြဲ႕၀င္အခ်င္းခ်င္းေတြအၾကား အျပင္းအထန္ ေ၀ဖန္
ေျပာဆုိမႈေတြကုိေရွာင္ၿပီး ေဖ်ာင္းဖ် နားခ်ေနရတဲ့အဆင့္မွာပဲ ရွိပါေသးတယ္။
အခုလို လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြအျပင္ သူတုိ႔ေႂကြးေၾကာ္ထားသလုိ
ဥေရာပသမဂၢ ပုံစံ ကုန္သြယ္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဖြဲ႕ႀကီးတဖြဲ႕
၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ထူေထာင္ သြားမယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ဳိးကေတာ့ ႏုိင္ငံတခ
ုခ်င္းစီရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို ပုိၿပီးေတာင္ တုိက္႐ိုက္သက္ေရာက္မႈ
ရွိလာေစမယ့္ ကိစၥျဖစ္တာမို႔ အားလုံးတညီတၫြတ္တည္း ဘုံသေဘာ
တူညီခ်က္တခု ရႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတဲ့ကိစၥဟာ အေတာ္ေလး ႀကိဳးစားယူရမယ့္ကိစၥ
တခု ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။
Source: VOA
Photo: Than Lwin Htun
